Bu işlevler: düşünce, duygu, duyu ve sezgi dir. Jung ayrıca, bu işlevlerin iki zıt kutbu olan "kişisel bilinç" ve "kollektif bilinçaltı"nın da önemli olduğunu vurgulamıştır.
Jung tipolojisi, bir kişinin tercih ettiği işlevlerin belirli bir sıraya göre düzenlenmesiyle oluşan dört temel kişilik tipi tanımlar: düşünce tabanlı (rasyonel) kişilikler (düşünen tip) ve duygu tabanlı (irrasyonel) kişilikler (duygusal tip). Duyusudal Algılamaya dayalı (irrasyonel) kişilikler (duyusal tip) ve sezgisel algılamaya dayalı (rasyonel) kişilikler (sezgisel tip).
Jung tipolojisi, kişilik tiplerinin belirlenmesinde kullanılan popüler bir araç olan Myers-Briggs Tip Göstergesi'nin (MBTI) temelini oluşturur.
Jung tipolojisi, her bir işlevin iki zıt kutbuna ayrıldığını belirtir. Bu zıt kutuplar, Jung tarafından N-S (algılama), T-F (duygu), E-I (enerji yönelimi) olarak adlandırılır. Bu terimlerin açıklaması şu şekildedir:
N-S (Algılama): Bu kutup, algılamanın iki farklı şeklini tanımlar. N (intuition) işlevi, kişinin içgüdüsel olarak verdiği kararlar ve sezgisel anlayışa dayalı yargılama yapmasına yol açar. S (algılama) işlevi ise kişinin somut verilere ve gerçekliğe dayalı olarak yargılama yapmasına yol açar.
T-F (Duygu): Bu kutup, kişinin duygusal tercihlerinin iki farklı şeklini tanımlar. T (düşünme) işlevi, kişinin mantıksal ve analitik düşünmesine yol açar. F (duygusal) işlevi ise kişinin duygularına ve diğer insanların duygularına daha fazla önem vermesine yol açar.
E-I (Enerji Yönelimi): Bu kutup, kişinin enerji seviyesinin iki farklı şekilde yöneldiğini tanımlar. E (dışa dönük) işlevi, kişinin çevresine yönelik, dış dünyadaki insanlar ve olaylarla etkileşime daha fazla önem vermesine yol açar. I (içe dönük) işlevi ise kişinin iç dünyasına daha fazla odaklanmasına ve kendi düşünceleri ve duygularıyla ilgilenmesine yol açar.
Bu işlevler ve kutuplar, Jung tipolojisi temelinde kişilik tiplerinin belirlenmesinde kullanılır. MBTI testi de bu işlevler ve kutuplar temelinde kişilik tiplerinin belirlenmesinde popüler bir araçtır.
Carl Jung Psikolojik işlevleri
Ni (Introverted Intuition): Kişinin içe dönük, sezgisel anlayışa dayalı yargılama yapma eğiliminde olduğunu gösterir.
Ne (Extraverted Intuition): Kişinin dışa dönük, geniş kapsamlı fikirler, olasılıklar ve alternatifler keşfetme eğiliminde olduğunu gösterir.
Si (Introverted Sensing): Kişinin içe dönük, somut gerçekler ve hatıralarla ilgili olarak yargılama yapma eğiliminde olduğunu gösterir.
Se (Extraverted Sensing): Kişinin dışa dönük, somut gerçekler ve anlık uyarımlara dayalı olarak yargılama yapma eğiliminde olduğunu gösterir.
Ti (Introverted Thinking): Kişinin içe dönük, analitik düşünme ve mantıksal çıkarımlar yapma eğiliminde olduğunu gösterir.
Te (Extraverted Thinking): Kişinin dışa dönük, sistemli, organize ve mantıklı bir şekilde düşünme ve karar verme eğiliminde olduğunu gösterir.
Fi (Introverted Feeling): Kişinin içe dönük, kişisel değerleri, inançları ve duygularıyla ilgili olarak yargılama yapma eğiliminde olduğunu gösterir.
Fe (Extraverted Feeling): Kişinin dışa dönük, başkalarının duygusal ihtiyaçlarını anlama, empati kurma ve onlarla uyumlu bir şekilde davranma eğiliminde olduğunu gösterir.
Ni (Introverted Intuition) - İçe Dönük Sezgi
MBTI kodu: INFJ, INTJ
Bu işlev, kişinin içe dönük bir şekilde bilinçaltındaki anlamları ve bağlantıları keşfetme eğiliminde olduğunu gösterir. Kişi, sezgisel anlayışı ve içgüdüsel olarak verdiği kararları kullanarak gelecekteki olasılıkları öngörebilir. Bu işlevi tercih eden kişiler genellikle derin düşünürler ve yaratıcı düşünce süreçleriyle ilgilenirler.
INFJ ve INTJ kişilik tipleri, bu işlevi öne çıkaran kişilerdir. INFJ'ler, insanların ihtiyaçlarına duyarlıdır ve sosyal konulara ilgi duyarlar. INTJ'ler ise analitik ve mantıksal düşünmeye yatkındırlar ve zorlu sorunlarla başa çıkmada etkilidirler.
Ne (Extraverted Intuition) - Dışa Dönük Sezgi
MBTI kodu: ENFP, ENTP
Bu işlev, kişinin dışa dönük bir şekilde farklı olasılıkları, alternatifleri ve fikirleri keşfetme eğiliminde olduğunu gösterir. Kişi, geniş bir bakış açısıyla dünya ve insanlar hakkında yaratıcı ve orijinal fikirler üretebilir. Bu işlevi tercih eden kişiler genellikle yenilikçi ve maceracıdırlar.
ENFP ve ENTP kişilik tipleri, bu işlevi öne çıkaran kişilerdir. ENFP'ler, insanlarla kolayca etkileşime girebilirler ve duygusal olarak bağlantı kurabilirler. ENTP'ler ise tartışmacı ve analitik düşünmeye yatkındırlar ve fikirlerini cesurca savunurlar.
Si (Introverted Sensing) - İçe Dönük Algılama
MBTI kodu: ISFJ, ISTJ
Bu işlev, kişinin içe dönük bir şekilde somut gerçekler, hatıralar ve deneyimler hakkında bilgiye dayalı kararlar verme eğiliminde olduğunu gösterir. Kişi, geçmişteki deneyimlerden öğrenerek ve hatırlayarak gelecekteki olayları öngörebilir. Bu işlevi tercih eden kişiler genellikle pratik ve detaycıdırlar.
ISFJ ve ISTJ kişilik tipleri, bu işlevi öne çıkaran kişilerdir. ISFJ'ler, insanların ihtiyaçlarına duyarlıdırlar ve kendilerine yardımcı olmak için pratik bir yaklaşım benimserler. ISTJ'ler ise güçlü bir mantıksal düşünce sürecine sahiptirler ve güvenilir bir şekilde görevlerini tamamlamak için detaylara dikkat ederler.
Se (Extraverted Sensing) - Dışa Dönük Algılama
MBTI kodu: ESFP, ESTP
Bu işlev, kişinin dış dünyadaki somut gerçekler ve anlık uyarımlara dayalı olarak yargılama yapma eğiliminde olduğunu gösterir. Kişi, duyularını kullanarak çevresindeki olayları anında algılar ve hızlı kararlar verebilir. Bu işlevi tercih eden kişiler genellikle maceracı, heyecan arayan ve risk almaktan çekinmeyen kişilerdir.
ESFP ve ESTP kişilik tipleri, bu işlevi öne çıkaran kişilerdir. ESFP'ler, sosyal ve eğlenceli aktiviteleri seven ve çevrelerindeki insanlarla uyumlu bir şekilde etkileşime giren kişilerdir. ESTP'ler ise risk almaktan çekinmeyen ve hızlı kararlar veren kişilerdir ve pratik becerilere sahiptirler.
Ti (Introverted Thinking) - İçe Dönük Düşünme
MBTI kodu: INTP, ISTP
Bu işlev, kişinin içe dönük bir şekilde analitik düşünme ve mantıksal çıkarımlar yapma eğiliminde olduğunu gösterir. Kişi, düşüncelerini ve fikirlerini sistematik bir şekilde düzenler ve sorunları çözmek için mantıklı bir yaklaşım benimser. Bu işlevi tercih eden kişiler genellikle objektif, eleştirel ve problem çözme becerileri yüksek kişilerdir.
INTP ve ISTP kişilik tipleri, bu işlevi öne çıkaran kişilerdir. INTP'ler, yaratıcı ve analitik düşünce süreçleriyle ilgilenirler ve özgün fikirler üretirler. ISTP'ler ise pratik becerilere sahip ve doğaçlama yetenekleri yüksek kişilerdir ve sorunları hızlı bir şekilde çözmek için pratik bir yaklaşım benimserler.
Te (Extraverted Thinking) - Dışa Dönük Düşünme
MBTI kodu: ENTJ, ESTJ
Bu işlev, kişinin dışa dönük bir şekilde sistemli, organize ve mantıklı bir şekilde düşünme ve karar verme eğiliminde olduğunu gösterir. Kişi, bilgiyi somut gerçeklere ve verilere dayalı olarak düzenler ve hızlı bir şekilde kararlar verir. Bu işlevi tercih eden kişiler genellikle liderlik ve yöneticilik becerileri yüksek kişilerdir.
ENTJ ve ESTJ kişilik tipleri, bu işlevi öne çıkaran kişilerdir. ENTJ'ler, analitik ve mantıksal düşünme süreçleriyle ilgilenirler ve hedeflerine ulaşmak için sistemli bir yaklaşım benimserler. ESTJ'ler ise pratik becerilere sahip ve somut gerçeklere dayalı karar verme süreçleriyle ilgilenirler ve çözüme odaklanırlar.
Fi (Introverted Feeling) - İçe Dönük Duygu
MBTI kodu: INFP, ISFP
Bu işlev, kişinin içe dönük bir şekilde kişisel değerleri, inançları ve duygularıyla ilgili olarak yargılama yapma eğiliminde olduğunu gösterir. Kişi, iç dünyasındaki değerleri ve duyguları kullanarak kararlar verir ve başkalarının ihtiyaçlarına duyarlıdır. Bu işlevi tercih eden kişiler genellikle yaratıcı ve duygusal olarak hassas kişilerdir.
INFP ve ISFP kişilik tipleri, bu işlevi öne çıkaran kişilerdir. INFP'ler, insanların ihtiyaçlarına duyarlıdırlar ve yaratıcı bir şekilde ifade etme eğilimindedirler. ISFP'ler ise sanatsal becerilere sahip ve duygusal olarak hassas kişilerdir.
Fe (Extraverted Feeling) - Dışa Dönük Duygu
MBTI kodu: ENFJ, ESFJ
Bu işlev, kişinin dışa dönük bir şekilde başkalarının duygusal ihtiyaçlarını anlama, empati kurma ve onlarla uyumlu bir şekilde davranma eğiliminde olduğunu gösterir. Kişi, çevresindeki insanlarla uyumlu bir şekilde etkileşime girmek için duygusal olarak hassas ve anlayışlıdır. Bu işlevi tercih eden kişiler genellikle sosyal becerilere yatkın kişilerdir.
ENFJ ve ESFJ kişilik tipleri, bu işlevi öne çıkaran kişilerdir. ENFJ'ler, insanlarla etkili bir şekilde iletişim kurabilirler ve diğer insanların ihtiyaçlarına duyarlıdırlar. ESFJ'ler ise pratik becerilere sahip ve diğer insanların ihtiyaçlarına duyarlıdırlar ve başkalarıyla uyumlu bir şekilde çalışabilirler.